فروردین ۱۳۳۵ از خانواده‌ای روستایی در «قنات ملک» کرمان فرزندی به دنیا آمد که سالها بعد ذیلِ پرچم انقلاب کبیر اسلامی تبدیل به «قهرمان ملّت ایران» و «قهرمان امّت اسلامی» شد. اما رازِ پیروزی‌های عظیم سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی چه بود؟ و او چرا و چگونه به قهرمان ملی ایرانیان تبدیل شد؟

یکم: فتح‌الفتوح امام(ره)
به تعبیر رهبر انقلاب «فتح‌الفتوح امام، ساختن جوانان مؤمن، مخلص، سالم، صادق، بی‌اعتنای به شهوات و متوجه به سمت خدا بود.» ۵/۹/۶۹ در واقع همان انسان‌های صالحی که مبدأ و منشأ تحولات و پیروزی‌ها هستند: «فتح‌الفتوح، یعنی ساختن انسان صالح.» ۱۰/۱۰/۶۹ حاج قاسم سلیمانی یکی از همین جوانان و البته‌ی نمونه‌ای برجسته از آنان بود: «او نمونه‌ی برجسته‌ای از تربیت‌شدگان اسلام و مکتب امام خمینی(ره) بود.» ۹۸/۱۰/۱۳

می‌توان شخصیت، سلوک و مجاهدت‌هایِ حاج قاسم سلیمانی را در چارچوبِ الگوی جامعِ «مؤمنِ متعبّدِ انقلابی» توضیح داد. تعبیری که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای شخصیتِ حضرت امام خمینی(ره) را براساس سه مولفه‌ی مندرج در آن تعریف می‌کنند: «مؤمن: یعنی مؤمن به خدا است، مؤمن به هدف است، مؤمن به راهی است که او را به این هدف میرسانَد، و مؤمن به مردم است. یُؤمِنُ بِاللهِ وَ یُؤمِنُ لِلمُؤمِنین… عبد است، متعبّد است؛ یعنی خود را عبد میداند در مقابل پروردگار… امّا صفت سوّم[یعنی انقلابی]… شاخص اوّل [انقلابیگری]، پایبندی به مبانی و ارزشهای اساسی انقلاب [است]؛ شاخص دوّم، هدف‌گیری آرمانهای انقلاب و همّت بلند برای رسیدن به آنها [است]؛ شاخص سوّم، پایبندی به استقلال همه‌جانبه‌ی کشور[است]؛ شاخص چهارم، حسّاسیّت در برابر دشمن و کار دشمن و نقشه‌ی دشمن و عدم تبعیّت از او[است]؛ شاخص پنجم، تقوای دینی و سیاسی [است].» ۹۵/۳/۱۴

اصول و راهنمایِ اعتقادی و عملی چنین انسانی هم «اسلام ناب» است: «اسلام ناب اسلامی است که همه‌جانبه است؛ از زندگی فردی و خلوت فردی تا تشکیل نظام اسلامی، همه را شامل میشود.» ۹۵/۳/۱۴

دوم: شجاعت، تدبیر و اخلاص
در چنین چارچوبی، حاج قاسم سلیمانی یک نمونه‌ی برجسته و برخوردار از خصوصیاتی مهم بود. او «اهلِ اقدام» بود و ترکیبی از «شجاعت و تدبیر»: «هم شجاع بود، هم با تدبیر بود؛ صِرف شجاعت نبود؛ بعضی‌ها شجاعت دارند امّا تدبیر و عقل لازم برای به کار بردن این شجاعت را ندارند. بعضی‌ها اهل تدبیرند امّا اهل اقدام و عمل نیستند، دل و جگر کار را ندارند.» ۹۸/۱۰/۱۸ و نکته‌ی بسیار کلیدی اینکه «با اخلاص بود؛ این ابزار شجاعت و ابزار تدبیر را برای خدا خرج میکرد؛ اهل تظاهر و ریا و مانند اینها نبود.» ۹۸/۱۰/۱۸ و «اخلاص بزرگی در آن مرد وجود داشت.» ۹۸/۱۰/۱۳ سوی دیگر ماجرا اما پُرکاری و مجاهدتِ شبانه‌روزی حاج قاسم بود: «بیست‌وچهار ساعت فرض کنید در فلان کشور گذرانده، نوزده ساعت کار کرده! با این، با آن، بنشین، مجاب کن، استدلال کن، حرف بزن. چرا؟ برای اینکه او را به یک نتیجه‌ی مطلوب برساند.» ۹۸/۱۰/۱۳ در یک جمله «شخصیّت‌های ایمانی وقتی که این ایمان را با عمل صالح همراه کنند، وقتی حرکت جهادی بکنند، محصولش میشود شخصیّتی مثل این.» ۹۸/۱۱/۱۶ این سرمایه‌ی عظیمِ انسانی «در جنگ درست شد؛ یعنی پایه‌گذاری امثال قاسم سلیمانی‌ها، در جنگ، در دوران دفاع مقدّس گذاشته شد.» ۹۹/۶/۳۱

سوم: شکستِ آمریکا
شهید سلیمانی در عرصه‌ی واقعیت و میدان و به‌خصوص در سال‌هایِ فرماندهی «رزمندگانِ بدون مرزِ نیروی قدس» عملکردی ویژه و پیروزی‌ها و دستاوردهایی اعجاب‌برانگیز داشت. دولت‌های مستکبر با صرف بودجه‌های آنچنانی و طراحی‌های پیچیده به دنبال تغییر نقشه و معادلات در غرب آسیا بودند: «آمریکایی‌ها تصمیم گرفتند ریشه‌ی مقاومت را در غرب آسیا بکَنند، مطمئن هم بودند که این کار را خواهند کرد.» ۹۶/۱۱/۱۹ حمایت آمریکا از جریانات تکفیریِ تروریست و بی‌ثبات‌سازی منطقه برای تضعیف و نابودی جریان مقاومت دقیقا در همین راستا بود اما واقعیت صحنه این است که «او میخواست و نتوانست، و ما خواستیم و توانستیم.» ۹۶/۱۱/۱۹ و «این معنایش شکست است؛ آمریکا در منطقه شکست‌خورده است.» ۹۷/۳/۲۵ این نبود مگر اینکه «او به کمک ملّتهای منطقه یا با کمکهایی که به ملّتهای منطقه کرد، توانست همه‌ی نقشه‌های نامشروع آمریکا در منطقه‌ی غرب آسیا را خنثی کند.» ۹۸/۱۰/۱۸ در یک جمله «خواسته‌ی انقلاب تحقّق پیدا کرد، خواسته‌ی آمریکا و همراهان آمریکا تحقّق پیدا نکرد.» ۹۶/۳/۱۷

ثمرات و دستاوردهای برآمده از چنین شخصیت و مکتبی تا آنجاست که «هم در زمان زنده بودنش استکبار را شکست داد، هم با شهادتش شکست داد.» ۹۹/۹/۲۶

  چهارم: مکتبِ سلیمانی ادامه دارد…
حقیقت این است که شخصیت‌هایی مثل شهید سلیمانی به‌ تنهایی «یک ملّت» هستند. مردی که علاوه بر حضور در عرصه‌ی استراتژی و طراحی‌های کلان، با روحیه‌ای جهادی و فداکارانه دائما در خط مقدم و میدانِ مبارزه حضور داشت و معتقد بود مدیریت انقلابی و جهادی یعنی پیشاپیش دیگران حرکت کردن و مستقیم پنجه در پنجه‌ی دشمن افکندن: «صد بار در معرض شهادت قرار گرفته بود… در راه جهاد فی‌سبیل‌الله از هیچ چیز پروا نداشت.» ۹۸/۱۰/۱۳

او تبلور داشته‌ها و ارزش‌های فرهنگی و انقلابی ملّت ایران بود: «ارزشهای فرهنگی ایرانی را در واقع مجسّم کرد، متبلور کرد، نشان داد؛ پس قهرمان ملّت ایران شد.» ۹۹/۹/۲۶ و البته مردم ایران هم با اعماق وجود او را گرامی داشتند و «یوم الله» رقم خورد تا آنجا که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای فرمودند: «در مقابل آنچه او سرمنشأ آن شد و برای کشور بلکه برای منطقه به وجود آورد، در مقابل او من تعظیم میکنم… شهادت او، زنده بودن انقلاب در کشور ما را به رخ همه‌ی دنیا کشید.» ۹۸/۱۰/۱۸ البته «هم آمر، هم قاتل بدانند که در هر زمان ممکن، هر وقت ممکن شد -ما دنبال وقت ممکن هستیم- باید انتقامشان را پس بدهند.» ۹۹/۹/۲۶

شهید با شهادت حیاتی تازه می‌یابد و سیره و مکتبش چراغ راه انسانیت می‌گردد. این مسئله درباره‌ی حاج قاسم به‌شکل پُررنگ‌تری نمود دارد و به همین علت است که باید به «سردار شهید عزیز با چشم یک مکتب، یک راه، یک مدرسه‌ی درس‌آموز نگاه کنیم.» ۹۸/۱۰/۲۷